Gratis verzending vanaf €175,-
Uit voorraad leverbaar dus snelle levering
De beste kwaliteit natuurlijke houtolie
menu

Hout kleuren
Hoe werkt dat?

Houtolie? decokerije maakt nog ambachtelijke houtolie volgens oud recept!
Lees hier hoe je hout kunt kleuren

Regelmatig krijgen we de vraag: “Hoe kun je hout kleuren?” In de blog “Verkleurd? Verklaard!” hebben we besproken hoe het zit met de natuurlijke verkleuring van hout als het wordt natgemaakt met olie. Maar hoe zit het nu als je je nieuwe tafeltje donkerder wil maken of bijvoorbeeld roder om het bij je kersenhouten meubels te laten passen? In deze blog kijken we hoe dat gaat en welke mogelijkheden je daar voor hebt.

Als we hout afwerken met olie kunnen op twee manieren iets doen met kleur. Je kunt eerst het hout op kleur brengen en en vervolgens in de olie zetten. Of je kunt een kleur aan de olie toevoegen en dan het hout behandelen met die gekleurde olie. Laten we beide opties eens van dichtbij bekijken.

Hout op kleur brengen en vervolgens afwerken

Dit is de manier die de oude (en gelukkig ook weer “jonge”) meubelmakers veelvuldig gebruikten. Het gaat als volgt:

  • Zorg dat je een waterdunne vloeistof hebt met de gewenste kleurtint.
  • Breng één of meer lagen van die vloeistof aan en laat tussendoor steeds drogen.
  • Nadat je de juiste kleur hebt gevonden laat je het hout goed drogen en kun je het verder afwerken.

Die oude meubelmakers gaven er vaak de voorkeur aan om hun eigen beits te maken. Dat was goedkoper en dan wist je tenminste waar je mee werkte. Zo is bijvoorbeeld notenbeits eenvoudig zelf te maken door de kleur uit de bolsters van walnoten te trekken. Verzamel daarvoor in het najaar de walnootbolsters. Je weet wel die zachte buitenkant die de noot beschermt als hij aan de boom hangt en die uiteindelijk zwart verkleurt en wegrot als de noot is gevallen. Verzamel een emmer met die bolsters en vul de emmer aan met water. Laat vervolgens minstens een paar weken maar bij voorkeur een paar maanden staan. Filter dan de oplossing dan door deze door een oude panty te gieten.

Zo krijg je een prachtige notenbeits en heb je ook direct geleerd hoe rottende walnootbolsters ruiken… Door de oplossing gewoon te laten staan of eventueel te verwarmen kun je de oplossing verder indikken. Daardoor krijg je een krachtigere beits.

Waterbeits of watergedragen beits?

Het zal je hoop ik duidelijk zijn dat waterbeits dus iets heel anders is dan watergedragen beits. Een misverstand dat helaas nog weleens de kop op steekt. Ouderwetse waterbeits is dus niets meer dan een gekleurd watertje. Het kleurt geweldig maar beschermt niet en kan na droging met allerlei producten worden afgewerkt zoals olie, was of lak. Watergedragen beits daarentegen kleurt eveneens maar beschermt ook en wordt normaliter niet meer met een ander product afgewerkt. Beiden dus prima producten maar toch heel verschillend. Ouderwetse waterbeits trekt in het hout, watergedragen beits vormt min of meer een filmpje óp het hout.

In het gebruik verdun je de waterbeits meestal tot een kleur die veel lichter is dan wat je wilt bereiken. Tijdens het aanbrengen van de eerste laag kijk je dan of de kleur-toon naar wens is. Het oppervlak is dan nog veel te licht maar als de toon goed is kun je eenvoudig volgende laagjes aanbrengen tot je de juiste kleurdiepte hebt gevonden. Zie je ergens in het proces dat het niet rood genoeg wordt? Dan breng je eenvoudig een kersenrode laag tussen je laagjes notenbeits aan. Zo stuur je het effect wat meer de rode kant op.

Door het spelen met die laagjes kun je uiteindelijk precies de kleur maken die je in gedachten had. Let er wel op dat je steeds de kleur controleert als het oppervlak nog nat is. Sommige beitsen kunnen namelijk als ze drogen een heel andere kleur geven. Zo zijn er beitsen die bij droging knalgroen of fel paars worden. Een effect dat al menig beginnend meubelmaker een hartverzakking heeft opgeleverd… Gelukkig neemt het oppervlak altijd weer zijn “natte kleur” aan als je het afwerkt met olie, was of lak.

Je kunt het met waterbeits op kleur gebrachte oppervlak zoals gezegd met van alles en nog wat afwerken. Enige dat lastig is zijn watergedragen producten. Die zullen namelijk de beits weer oplossen waardoor een vlekkerig effect kan ontstaan. Als je daarmee wil werken kies je dus bijvoorbeeld voor een alcoholbeits . Daarmee voorkom je dat de beits tijdens het afwerken weer oplost.

Het effect van een met waterbeits behandeld oppervlak is dat het oppervlak volledig van kleur verandert. Als je dus een houtsoort met een fijne structuur voorziet van een kersenkleurige waterbeits dan moet je wel heel goed kijken of het nu kersenhout is of toch iets anders. En dat is niet het geval als we kleurstof aan de olie toevoegen dus laten we het daar ook eens over hebben…

Hoe werken pigmenten?

Je kunt er zoals gezegd ook voor kiezen om niet het hout te kleuren maar om je olie op kleur te brengen. Daarvoor gebruik je gewreven pigmenten. Pigmenten zijn stukjes steen of ander materiaal die tot een heel fijn poeder gemalen zijn en die je onder andere als poeder of als pasta kunt kopen. Als het pigment gemalen is heb je een droog poeder. Zou je dat aan je olie toevoegen dan heb je olie met pigmentpoeder gekregen. Het effect ziet er prima uit maar helaas zijn de pigmentkorreltjes dan niet goed verbonden met de olie met als gevolg dat je een rode broek zult krijgen als je met je witte broek op de met rode olie behandelde bank gaat zitten.

Wat er dus moet gebeuren is dat die pigmenten “gewreven” moeten worden. Je kunt die pigmenten kopen als pasta of je kunt ook dit weer eenvoudig zelf maken. Stort daarvoor een beetje pigmentpoeder op een glazen plaat, giet er een paar druppels olie bij en wrijf met een glazen loper (een stuk glas met een vlakke onderkant en een handvat) tot alle pigmentkorreltjes zijn voorzien van een filmpje olie. Ieder pigmentkorreltje ziet er dan onder de microscoop uit als een soort borrelnootje: een harde kern ingepakt in een filmpje olie. Als we vervolgens die gewreven pigmenten aan de olie toevoegen dan zal de olie van de “borrelnootjes” een geheel gaan vormen met de rest van de olie, worden de pigmentkorreltjes dus volledig ingepakt in de oliefilm. Gevolg: geen rode strepen meer op je witte broek omdat het pigment keurig is gebonden met de olie.

Whitewash?

OK, pigment gekocht en gewreven en een olie daarmee op kleur gemaakt. Voor gebruik uiteraard even goed oproeren omdat de pigmenten naar de bodem zakken en we kunnen aan de slag. Als we de gekleurde olie op het hout aanbrengen zullen de pigmentkorreltjes gevangen raken in de poriën van het hout waardoor het hout een ander aanzien zal krijgen. Heb je wit pigment gebruikt dan heet dit effect Whitewash, heb je grijs pigment gebruikt dan heet het Greywash.

Sta je op voldoende afstand dan zal het hout een wittere of grijzere uitstraling hebben. Kijk je echter wat dichterbij dan zul je zien dat het hout eigenlijk nog vrijwel zijn oorspronkelijke kleur heeft gehouden maar dat alleen de poriën zijn gevuld met het gekleurde pigment. Net als bij je computerscherm: van veraf zie je een foto maar van dichtbij zie je dat dat eigenlijk een egale achtergrond is met wat gekleurde pixels.

Voorspelbaarheid

Het feit dat de pigmentkorreltjes gevangen worden in de poriën van het hout maakt het effect wat lastig voorspelbaar. Het is namelijk maar net hoeveel ruimte er in de poriën is om het pigment in op te nemen. Heb je een stuk met veel poriën (bijvoorbeeld kops hout) dan zal er veel pigment gevangen worden en krijg je dus een sterk gekleurd oppervlak. Heb je daarentegen een stuk langshout zonder uitlopende draad dan is er bijna geen ruimte voor de pigmentkorreltjes en is het effect ineens heel beperkt. En heb je een stuk hout waarin de ene plek een stuk minder open poriën heeft dan de andere… precies dan krijg je een vlekkerig oppervlak. Natuurlijk neemt ook de ene houtsoort meer kleur op dan de andere maar alleen vertellen dat je een stuk Eiken hebt is dus nog niet voldoende om de kleur te voorspellen…

Je kunt pigmenten zoals gezegd kopen als zakjes poeder of als een pasta maar je kunt daarvoor natuurlijk ook ouderwetse lijnolieverf nemen want verf is tenslotte niets anders dan met olie gewreven pigmenten verdund met nog meer olie en/of oplosmiddelen. Dat scheelt je dus weer werk en wellicht heb je als ambachtelijk houtbewerker tóch al wel ergens een blikje lijnolieverf staan.

Selecteer een Afleverpunt